Soğuk savaşın görünmez mirası: Radyoaktif izler hala üzerimizde dolaşıyor!

Fransa’daki Paris-Saclay Üniversitesi tarafından yürütülen yeni bir araştırma, Soğuk Savaş döneminde yapılan nükleer testlerin etkilerinin hala çevremizde var olduğunu gözler önüne seriyor.

2022 yılı Mart ayında Avrupa’yı kaplayan büyük Sahra toz bulutları, beklenmedik bir bileşen taşıyordu: 1950 ve 1960’larda ABD ve Sovyetler Birliği tarafından yapılan nükleer testlerden kalan radyoaktif izler. Araştırmacılar, tespit edilen radyoaktivitenin insan sağlığı için tehlikeli düzeylerin çok altında olduğunu belirtiyor. Ölçülen seviyeler, güvenlik sınırlarının yüzde 2’sinden daha düşük.

CEZAYİR’DEKİ BÖLGE DİKKAT ÇEKİYOR

Sahra Çölü’nden Avrupa’ya taşınan toz bulutları, genellikle Cezayir’in Reggane bölgesinden kaynaklanıyor. Bu bölge, 1960’larda Fransa tarafından gerçekleştirilen dört nükleer testin yapıldığı alanlardan biri olduğu için araştırmacılar, bölgedeki radyoaktif kalıntıları daha yakından inceledi.

Mart 2022’de meydana gelen büyük çaplı toz fırtınasının ardından bir vatandaş bilimi kampanyası düzenlendi ve altı ülkeden 110 toz örneği toplandı. Yapılan analizlerde, tozun bir kısmının Güney Cezayir’den geldiği ancak radyoaktif izlerin kaynağının Fransız nükleer testleri olmadığı belirlendi.

SOĞUK SAVAŞIN KALINTILARI ATMOSFERDE

Araştırmada, tozlarda tespit edilen plütonyum izotoplarının, Soğuk Savaş döneminde ABD ve Sovyetler Birliği tarafından yapılan yüzlerce nükleer testin küresel serpinti imzasıyla örtüştüğü ortaya kondu. Bilim insanları, bu testlerin kalıntılarının hâlâ atmosferde dolaştığını ve dünya genelinde farklı bölgelere taşındığını vurguluyor.

Mevcut radyoaktivite seviyeleri halk sağlığı için bir tehdit oluşturmuyor. Ancak bu durum, nükleer serpintinin çevrede ne kadar uzun süre kalabileceğini ve küresel çevre üzerindeki etkilerini anlamak açısından kritik bir göstergedir.

Araştırmacılar, büyük çaplı toz taşınımının etkilerini düzenli olarak izlemeye devam etmenin, atmosfer ve çevre üzerindeki uzun vadeli etkileri anlamak açısından hayati önem taşıdığını belirtiyor. Bu çarpıcı bulgular, Science Advances dergisinde yayınlandı.