ABD Başkanı Donald Trump önceki gün merakla beklenen gümrük vergilerini açıkladı. Trump, dış ülkelerde üretilen otomobillere yüzde 25’lik tarife getirileceğini ve 185 ülkeye karşılıklı gümrük vergisi uygulanacağını duyururken, “ABD artık tek taraflı ekonomik teslimiyet politikasına devam edemez” dedi.

Türkiye’nin de aralarında bulunduğu İngiltere, Brezilya, Avustralya, Birleşik Arap Emirlikleri, Yeni Zelanda, Mısır ve Suudi Arabistan için yüzde 10’la en düşük gümrük vergisi uygulanırken, Çin’e yüzde 34, Kamboçya’ya yüzde 49 ve Vietnam’a yüzde 46 tarife koyması dikkat çekti. Tüm ülkelere getirilen yüzde 10’luk temel gümrük vergisinin yarın, daha yüksek oranlı tarifelerin ise 9 Nisan’da yürürlüğe gireceği belirtildi. ABD’nin yeni gümrük tarifelerinin küresel ekonomide durgunluğa neden olacağı tahmini nedeniyle petrol fiyatları yüzde 5 civarında geriledi.

ABD Hazine Bakanı Scott Bessent, Trump’ın diğer ülkelere karşılıklı tarifeler uygulayacağını duyurmasının ardından söz konusu ülkelerin ‘acele’ tepki vermemesi gerektiğini savundu. Bessent, “Herkes arkasına yaslansın, derin bir nefes alsın ve acele karşılık vermesin. Olaylar nereye gidiyor bir görelim. Eğer karşılık verirseniz o zaman olayları tırmandırabilirsiniz. Dış ticaret fazlası veren ülkeler her zaman ticaret savaşlarında veya ekonomik gerilimlerde kaybeden taraf olur” açıklamasını yaptı.

Çin Ticaret Bakanlığı, Trump’ın tarife açıklaması sonrası yayımladığı açıklamada ise sert tepki gösterdi. Bakanlık açıklamasında, “Bu, tipik bir tek taraflı zorbalık uygulamasıdır. Bu, yalnızca ABD’nin kendi çıkarlarına zarar vermekle kalmayacak, aynı zamanda küresel ekonomik kalkınmayı ve tedarik zinciri istikrarını da tehlikeye atacak” ifadeleri kullanıldı.

Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, ABD’nin karşılıklı tarifelerine karşı ek önlemler hazırladıklarını söyledi. Von der Leyen, “Küresel ekonomi büyük zarar görecek, belirsizlik artacak ve korumacılık daha fazla yükselecek. Enflasyon artacak. Milyonlarca vatandaş daha yüksek market faturalarıyla karşı karşıya kalacak. İlaçlar ve ulaşım daha pahalı olacak” dedi.

Almanya Başbakanı Olaf Scholz da Donald Trump’ı küresel ticaret düzenine saldırmakla suçladı. Scholz, “Bu, tüm dünyada refah oluşturan ve esasen Amerikan çabalarının sonucu olan ticaret düzenine yapılan bir saldırıdır. Bunun sonucunda tüm küresel ekonomi zarar görecektir” diye konuştu. Dünya liderlerinden de Trump’ın yeni gümrük tarifelerine tepki geldi. Avustralya Başbakanı Anthony Albanese, “ABD’nin gümrük tarifelerinin hiçbir mantıklı açıklaması yok” dedi. Japonya Başbakanı İşiba Şigeru, kararı ‘endişe verici’ olarak tanımladı.

Paris’te iş insanlarına konuşan Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron da Trump’ın yeni gümrük tarifelerini “sert ve yersiz” bulduğunu belirtti. Macron, Trump’ın Avrupa Birliğine (AB) yönelik tarife artışı açıklaması “netleşene” kadar ABD’de faaliyet gösteren Fransız şirketlerinden bu ülkedeki yatırım projelerinin tamamını askıya almalarını istedi.

Yeni gümrük vergileri listesinde ABD’nin 185 ticaret ortağı bulunurken, Rusya bu listede yer almadı. Beyaz Saray Sözcüsü Karoline Leavitt, Rusya’ya yönelik ABD yaptırımlarının ‘önemli bir ticareti engellediği’ için söz konusu listeye dahil edilmediği bilgisini verdi. Trump’ın tarife listesine göre Ukrayna yüzde 10’luk temel tarife oranına tabi olacak.

Trump vergilerini Yeni Şafak’a değerlendiren İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sefer Şener, “ABD Başkanı Donald Trump, ülkesi için faydalı bir iş yaptı. Özellikle kısa vadede ve orta vadede. Ama uzun vadede sıkıntı olabilir. Karar tüm dünyayı etkileyecek. Enflasyon artacak, büyüme zayıflayacak. Bazı ülkeler resesyona girebilir. Avrupa Birliği ülkeleri ve Çin’in ihracatını olumsuz etkileyecek. Türkiye için vergi oranının yüzde 10 olması ise avantaj. Türkiye ile ABD arasındaki ticaret artabilir. Üretim buraya kayabilir. Yabancı firmalar burada üretim yapıp diğer ülkelere ihracat yapabilir. Türkiye bu fırsatı iyi değerlendirmeli. Üretimin ve ihracatın desteklenmesi gerekiyor” dedi.

İstanbul Bilgi Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Erhan Aslanoğlu ise “Türkiye’nin düşük dilimde kalması hem doğrudan hem dolaylı yoldan olumlu bir gelişme. Şu anda fiyat rekabetinde zorlanıyoruz, bu durumun rekabet gücüne katkıları olur ama bizim ilave atmamız gereken adımlar da var. Bir de diğer ülkelerin kendi arasında ticareti nasıl şekillendireceği de bizim pozisyonumuz açısından önemli olacak. Net değerlendirme için önümüzdeki aylarda yaşanacak gelişmeleri de biraz izlemek gerekiyor” yorumunu yaptı.

Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Başkanı Nail Olpak, ABD’nin uygulayacağı vergi ile ilgili şunları söyledi: “Ülkemize uygulanacak yüzde 10 gümrük vergisini diğer ülkelere kıyasla bir avantaja dönüştürerek, doğru stratejiyle küresel ticaret rekabetinde bir adım öne geçebiliriz.”